۱) احساس كودك را تاييد كنيد “ميدونم عصباني هستي”، اما براي رفتار او مرز بگذاريد، “اما اجازه نداري كتك بزني”.
۲) مدل های پرخاشگری را به حداقل برسانید. می توانید از راهکارهای زیر استفاده کنید:
ـ ساعاتی را که کودک فیلم های خشونت آمیز تلویزیونی می بیند، محدود کنید.
ـ فیلم ها، تصاویر و روزنامه کودک را به دقت انتخاب کنید.
ـ الگوهایی را در اختیار کودک بگذارید که پرخاشگرانه نباشند.
ـ همراه کودک برنامه های تلویزیونی را ببینید و صحنه پرخاشگرانه آن را تفسیر کنید.
۳) همدلی را افزایش دهید. آگاهی کودک را نسبت به رنجی که بر اثر پرخاشگری او در افراد یا حیوانات به وجود می آید، افزایش دهید. “فکر میکنی خواهرت الان چه احساسی داره که کتک خورده؟”
۴) رفتارهای مثبت فرزندتان را تقویت کنید.
۵) اگر در مهمانی هستید، کودک را از محل خارج کنید.
۶) نحوه ی ارتباط کودک را با افرادی که با او زندگی می کنند، مورد بررسی قرار دهید.
۷) اگر قرار است کودک به دلیل رفتار خشونت آمیزش تنبیه شود، بهتر است تنبیه عاری از هر نوع خشونت باشه
۸) فرصت تخلیه هیجانات را برای کودک فراهم کنید.
۹) علت رفتار پرخاشگرانه وی را بیابید.
۱۰) هوش هیجانی فرزندتان را افزایش دهید.
نقش پدر و مادر در پرخاشگری فرزندان
وقتی صحبت از عصبیت می‌شود پرخاشگری، خشونت، عصبانیت، اضطراب، نافرمانی و رفتارهایی از این قبیل در ذهن تداعی می‌شود.مسائلی كه هر پدر و مادری در مراحل مختلف رشد فرزندش كم و بیش و با درجاتی از شدت و ضعف با آنها روبه‌رو می‌شود واین سوالات برایشان مطرح می‌شود كه چگونه با فرزند خود برخورد كنیم؟ علت این واكنش‌ها چیست؟ و اصولا آیا این رفتار در كودكان طبیعی هستند؟
چرایی رفتارهای عصبی در فرزندان
در بیشتر خانواده‌ها علت و ریشه رفتارهای عصبی فرزندان را می‌توان در رفتار والدین پیدا كرد. در واقع بسیاری از مواقع، رفتار بچه‌ها انعكاسی از مسائل و مشكلات حل نشده پدر و مادر است. وقتی مادر ناراضی و خشمگین است، كودك عصبانی و تندخو می‌شود. پدری كه مدام مضطرب است، این اضطراب را به فرزند خود منتقل می‌كند و كودك برای مقابله با این اضطراب، دست به رفتارهای عصبی می‌زند، پرخاشگری می‌كند، مدام بهانه می‌گیرد یا ناسازگاری و نافرمانی را در پیش می‌گیرد. در این میان، صرف‌نظر از داشتن الگوهای نادرست گاهی نداشتن عزت نفس یا احساس رفتار غیرمنصفانه نیز كودك را به خشونت متمایل می‌كند.
علاوه بر نقش مهم رفتار والدین در ایجاد عصبیت‌ها، در دوره‌های خاصی از زندگی بخصوص در نوجوانی، برخی رفتارهای عصبی تكرار و شدت بیشتری پیدا می‌كنند. در این دوران نوجوان در شرایطی شبیه بحران به سر می‌برد.
از طرفی، دوران كودكی را پشت سر گذاشته است و دیگر كودك نیست و از طرف دیگر می‌خواهد بزرگ باشد و بزرگ نیست و این مساله در او ایجاد تضاد می‌كند.
بعلاوه نوجوان با تغییرات فیزیكی وروحی زیادی روبه‌روست، سوالات زیادی در ذهنش ایجاد می‌شود و به دنبال هویت خود است.
در نتیجه بسیاری از مواقع خلقی ناپایدار پیدا می‌كند، خیلی زود عصبانی و خشمگین و در عین حال بسرعت پشیمان می‌شود.
در كنار همه اینها، پیشرفت تكنولوژی و اختراعات گوناگون و اثرات آنها بر افكار و رفتار فرزندان سبب می‌شود همه چیز دچار تحول شود، امروزه حرف‌شنوی و اطاعت كردن بیشتر به نافرمانی تبدیل شده و چشم گفتن و شنیدن نصیحت جای خود را به «نمی‌توانم» و «نمی‌شود» داده است، فرزندان امروز با فرزندان دیروز فرق دارند. امروز بكن، نكن‌ها و نصیحت‌ها به تنهایی تاثیری ندارند و كارساز نیستند، اما این به معنای كمرنگ شدن نقش شما والدین عزیز نیست بلكه وظیفه شما سنگین‌تر شده است.
شما نیز باید همراه با فرزندان تغییر كنید و شیوه‌های رفتاری جدید را بیاموزید و نگرشی واقع‌بینانه داشته باشید.
فراموش نكنید كه همه افراد در طول زندگی خود دچار عصبانیت و خشم می‌شوند و خشم اساسا یكی از احساسات انسان بوده كه برای زندگی او ضروری است؛ اما آنچه اهمیت دارد نحوه صحیح ابراز خشم و كنترل آن است. این همان نقش بزرگی است كه والدین باید ایفا كنند و به فرزند خود بیاموزند.
راهكارهایی برای والدین
ابتدا بر رفتارها و برخوردهای خودتان دقت كنید. بهتر است قبل از فرزنددار شدن با شخصیت و ویژگی‌های رفتاری خود آشنا شوید و اگر نیاز به بهبودی دارند، آنهارا بهبود بخشید.
در كنار فرزند خود باشید، نه در مقابل او. این را بدانید كه هر رفتاری دلیلی دارد پس هنگام بروز رفتارهای عصبی با حفظ آرامش خود سعی كنید علت را بیابید. تلاش كنید مساله را از دریچه ذهن فرزند خود ببینید. این یك رفتار همدلانه است. با او همدلی كنید. زمان بروز خشم و عصبانیت اصلا زمان مناسبی برای نصیحت نیست. وقتی رابطه مطلوب است با فرزند خود صحبت كنید و ارتباطی صمیمانه را بین خودتان شكل دهید حالا در خلال این رابطه صمیمی بیشتر می‌توانید بر او تاثیر بگذارید.
وقتی عصبانیت و پرخاشگری بروز می‌كند سعی كنید با لحنی آرام و در عین حال قاطع با او صحبت كنید. این گونه خشم او نیز كنترل می‌شود.همچنین در برخورد با فرزندان خود چه در تشویق و چه در تنبیه، منصفانه و عادلانه برخورد كنید. اطلاعات و آگاهی‌های خود را در مورد مراحل رشد فرزندان و ویژگی‌های هر دوره افزایش دهید تا بهتر بتوانید با فرزند خود ارتباط برقرار كنید.
