از منظر روانشناسیِ «بحران» به معنای شرایطی است که در آن، فرد در برابر یک موقعیت تهدید کننده قرار می گیرد و تعادل جسمی و روانی خود را از دست داده و با اختلالات عاطفی و رفتاری مواجه می شود. این حالت می تواند از چند ساعت تا چند هفته به طول انجامد.
انسان از بدو تولد همیشه در معرض آسیب های جسمانی و روانی نظیر بحران بوده و لازم است که دانش و آگاهی لازم را برای مقابله با این موانع و مشکلات کسب کند. یکی از عواملی که باعث تشدید بحران ها و مشکلات می شود، سرعت روند تبدیل جامعه از حالت سنتی به مدرن می باشد.
زمانی که جامعه از حالت سنتی به سمت مدرن شدن در حال حرکت است و هم زمان با آن تحولات غیر قابل پیش بینی نظیر تورم شدید اقتصادی و بلایای طبیعی در جامعه رخ میدهد، قطعا این تغییر با بحران های روانشناسی برای افراد آن جامعه همراه خواهد بود. در چنین شرایطی افراد می بایست با بحران و عبور از آن آشنا شوند تا در این مسیر کمترین آسیب روانی و اجتماعی را تجربه کنند.
ویژگی شخصیت سالم از نظر روانشناسی در مقابل بحران ها
قدرت کنترل و مدیریت در شرایط بحرانی
احساس تعهد به خود نه دیگران
روحیه تلاش و مبارزه
داشتن دیدگاه مثبت به زندگی
بهتریـن راه بـرای مدیریـت بحران هـا و یا موقعیت های اضطـراری، اقدام برای پیشـگیری از آنها در اولین مراحل اسـت. پیشـگیری ممکن است شـامل موارد زیر باشد:
پیگیری کردن درمان.
شناسایی کردن نشانه ها برای تشخیص هر نوع تغییر در آنها.
یادگیری مهارت های کنترل استرس و حل مسئله که برای شما کاربرد دارد.
پیش برنامه ریزی برای اتفاق های استرس زایِی که ممکن است با آن مواجه شوید.
حفظ یک زندگی متعادل و سالم.
مراجعـه بـه پزشـک یا متخــصص سـلامت روان به محض اینـــکه در احســاساتتان تغـــییر قابل توجهـی مشـاهده کردید.
ضرورت نیاز به روانشناس در مواقع بحرانی
در طول دوره ی بحران و بعد از آن، مردم از طیف وسیعی از مشکلات روحی و روانی، رنج می برند. برخی از افراد ، پس از وقوع بحران ها، اختلالات روانی را تجربه خواهند کرد، در حالی که برخی دیگر از مردم پیش از بحران چنین اختلالات روحی و روانشناسی را تجربه کرده اند که با وقوع بحران ها شدت بیشتری پیدا می کند. کسانی که پیش از وقوع بحران، دچار اختلالات روحی بوده اند، اغلب به کمک بیشتری نسبت به سایرین نیاز دارند، افراد با اختلالات روانی در زمان بحران های اجتماعی بسیار ضعیف تر از افراد سالم خواهند بود.
تمام افرادی که وضعیت بحرانی یا نامساعد را تجربه می کنند، به حمایت و پشتیبانی نیاز دارند. اکثر افراد در جامعه می توانند در طول زمان بهبود یابند به شرطی که قادر باشند نیازهای اساسی روانشناختی خود را برآورده کنند. راه هایی برای بازگشت به حالت طبیعی و عادی بیابند و همچنین در هنگام نیاز، حمایت های لازم را از یک روانشناس ماهر دریافت کنند. هنگامی که این علائم رفتاری و فکری در عملکرد روزانه فرد اختلال ایجاد می کند، بهتر است با یک متخصص گفت و گو کند.
اقدامات لازم برای رهایی از مواقع بحرانی
مرحله اول: قبل از هر اقدامی بهتر است، وضعیت را تحلیل کنیم، آنگاه این سوال پیش می آید.
اگر نتوانم مسئله را حل کنم، چه اتفاقی پیش می آید؟ با پاسخ دادن به این سوال می توانید به یک پیش بینی در مورد مشکل یا بحران ایجاد شده انجام دهید. و اثرات آن را در کوتاه مدت و بلند مدت مورد بررسی قرار دهید.
مرحله دوم: با تصور بدترین اتفاقی که ممکن است رخ دهد، خود را از نظر ذهنی و روانی برای پذیرش آن آماده کنید. آرامش واقعی با پذیرش بدترین شرایط به وجود خواهد آمد.
مرحله سوم: پس از پذیرش و تصور بدترین اتفاق ممکن است رخ دهد می توانیم در آرامش و خونسردی تلاش خود را برای بهبود شرایط به وجود آمده انجام دهیم. قطعا در آرامش می توان بحران را پشت سر گذاشت و به یک نتیجه منطقی دست یافت.
با کسب دانش و آگاهی لازم می توان بحران ها را در زندگی پشت سر گذاشت و با دیدگاهی منطقی و سالم با آن مواجه شد، بحران ها همیشه هستند حتی زمانی که از آنها خبر نداریم، پس تنها راه چاره در چنین شرایطی کسب مهارت لازم پیش از تشدید آنهاست.
