هوش هيجانی

هوش هیجانی همان توانایی شناخت، درک و تنظیم هیجان‌ها و استفاده از آنها در زندگی است.

جان گاتمن بر اساس تحقیقات چندین ساله خود در زمینه هوش هیجانی والدین را به چهار دسته تقسیم می کند:

-والدین بی توجه، که هیجانات منفی فرزندان خود را نادیده می گیرند و به احساسات آنها بی اعتنا هستند

-والدین ناراضی، که هر وقت فرزند آنها احساسات منفی خود را بروز می دهد او را سرزنش می کنند و یا حتی او را تنبیه می کنند.

-والدین آسان گیر، که هیجانات فرزند خود را می پذیرند و با آنها همدلی می کنند ولی قادر به هدایت و یا کنترل رفتار آنها نیستند

-والدین مربی هیجان، که به احساسات فرزندانشان اهمیت می دهند و راه و رسم مقابله با فراز و نشیب های زندگی…

هوش هیجانی(یا به طور مختصر EQ)، یکی از علائم بسیار مهم در بلوغ عاطفی و یکی از شاخص های بسیار مهم برای موفقیت در زندگی- به ویژه داشتن روابط موفق با دیگران است.

هوش هیجانی(EQ)، به طور خیلی ساده یعنی درک کردن احساسات خود و دیگران و مدیریت صحیح هیجان ها.

 هوش هیجانی(EQ) ارتباطی با ضریب هوشی(IQ) ندارد؛ به این معنا که فردی ممکن است IQ بالایی داشته باشد و در زمینه های علمی، شغلی، مالی و… بسیار باهوش و موفق باشد، اما هوش هیجانی(EQ) ضعیفی داشته باشد و در روابط اجتماعی و عاطفی و زندگی خصوصی اش یک فرد شکست خورده و ناموفق باشد.

 اصول هوش هیجانی(EQ) عبارتند از:

 ۱) خودآگاهی(شناخت خود)

 ۲) مدیریت احساسات

 ۳) خودانگیزی و روحیه پرنشاط

 ۴) همدلی و توانایی درک دیگران

 ۵) مدیریت ارتباطات

 زنان یا مردانی که “هوش هیجانی” خوبی ندارند، نمی توانند روابط موفقی با دیگران برقرار سازند و در روابط اجتماعی، عشقی یا ازدواج های خود مدام با شکست مواجه می شوند.

هوش هیجانی را می توان ارتقاء داد و آموخت، اما این کار به تمرین و تلاش بسیار زیاد نیاز دارد.

  مشخصاتِ هوش هیجانی در “زنان” عبارت است از:

 ۱) آرام و خونسرد و با اعتماد به نفس است و یک نوع جذابیت، آرامش و متانت در چهره و رفتارش وجود دارد.

۲) شخصیتِ سالم، راحت و با عزت نفسی دارد و گرفتار خودخواهی و خودبزرگ بینی نیست.

 ۳) در روابط و وظایفش فردی متعهد، وفادار و مسئولیت پذیر است و می توان روی سخن و قول او حساب کرد.

۴) مستقل و هدفمند است. اهدافش را درست انتخاب می کند و دُرُست به هدف می زند.

 ۵) در روابط جنسی قاعده و قانون خاصی دارد و در عین اخلاق گرایی، باز و راحت و جسورانه عمل می کند.

 مشخصاتِ هوش هیجانی در مردان عبارت است از:

 ۱) قاطع، با اعتماد به نفس، تصمیم گیرنده و مستقل است و صلابت و استواری آشکاری در چهره و

 ۲) در عین جدیت و منطقی بودن، توانایی ابراز احساساتش را نیز دارد و می تواند به شکل موثری احساساتش را در قالب رفتار و گفتار بروز دهد.

 ۳) با وجود تمام وسوسه ها و جاذبه های دیگری که برای برقراری ارتباط وجود دارد، می تواند به معشوق و همسرش وفادار باشد و متعهد باقی بماند.

 ۴) دلسوز و مهربان و حمایت کننده و مراقب است.

 ۵) غرورِ کاذب و خودشیفتگی نداشته و احساس مسئولیت زیادی نسبت به رفتارش دارد، و اگر مرتکب اشتباهی شد متواضعانه عذرخواهی می کند.

“هوش هیجانی”، یعنی شناختِ افکار و احساسات خود و دیگران و مدیریت و جهت دهی درست آنها.

داشتن هوش هیجانی بالا، یکی از شروط لازم برای داشتن ارتباطاتِ موفق است و بدون آن زن و مرد توانایی خروج از هزارتوی پیچیده و سردرگم کننده روابط را ندارند و فقط دور خودشان می چرخند و می چرخند و می چرخند و در انتها هم در تله های ارتباطی می افتند! 

نشانه‌های هوش هیجانی پایین چیست؟

-اصلا عصبانی نمی‌شوید؛ افرادی با هوش هیجانی بالا این توانایی را دارند که احساسات منفی و مثبت خود را در شرایط مختلف بروز دهند.

-به‌راحتی دچار اضطراب می‌شوید؛ این هوش هیجانی است که کمکمان می‌کند در شرایط بحرانی یا قبل از بحرانی شدن شرایط اوضاع را ببینیم و آن را مدیریت کنیم.

-نمی‌توانید از خودتان دفاع کنید؛ هوش هیجانی به ما کمک می‌کند در برابر آزار و اذیت دیگران واکنش لازم و به‌موقع بروز دهیم.

-دایره لغات احساسی شما محدود است و نمی‌توانید حالات روحی خودتان را به‌خوبی بیان کنید.

-خیلی زود شرایط را قضاوت می‌کنید، تصمیم می‌گیرید و با تعصب از فرضیه‌های خودتان دفاع می‌کنید.

-زودرنج هستید؛ افرادی که هوش هیجانی بالا دارند، بااعتماد‌به‌نفس‌اند، از شوخی‌های دیگران ناراحت نمی‌شوند و مرز بین شوخی، تمسخر و تخریب را تشخیص می‌دهند

نشانه‌های هوش هیجانی بالا چیست؟

آن‌ها کمال‌گرا نیستند:

کمال گرایی مانع انجام وظایف و رسیدن به هدف‌ها می‌شود و می‌تواند در شروع کار مشکل ایجاد کند و باعث تعلل یا دفع وقت در انجام امور شود. به همین دلیل کسانی که هوش هیجانی دارند، کمال‌گرا نیستند. آن ها به این نتیجه رسیده‌اند که اگر اشتباه کنند، خود را با شرایط نامطلوب وفق می‌دهند و از آن اشتباه  درس لازم را می‌گیرند.

🔸 آن‌ها می‌دانند که چگونه بین کار و تفریح تعادل برقرار کنند:

اگر 24 ساعته کار کنید و از خودتان مراقبت نکنید، در زندگی به مشکل برمی ‌خورید و دچار اضطراب می‌شوید. به همین دلیل، کسانی که هوش هیجانی بالایی دارند، می‌دانند چه موقع وقت کار کردن است و چه موقع وقت تفریح. برای مثال، اگر لازم باشد که چند ساعت یا حتی در تعطیلات آخرهفته ارتباط خود را به کلی با دنیا قطع کنند، این کار را خواهند کرد چراکه به این زمان نیاز دارند تا سطح فشارها و اضطراب‌‌های خود را کاهش دهند.

🔸 آن‌ها تغییر را با آغوش باز می‌پذیرند:

کسانی که هوش هیجانی بالایی دارند به جای ترس از تغییر، آن را با آغوش باز می‌پذیرند چراکه می‌دانند تغییر بخشی از زندگی است. ترس از تغییر مانع موفقیت می‌شود، بنابراین خودشان را با تغییرات اطرافشان تطبیق می‌دهند و همیشه برای تغییراتی احتمالی یک طرح جایگزین دارند.

🔸 به راحتی آشفته و پریشان خاطر نمی شوند:

کسانی که هوش هیجانی بالایی دارند، به کارشان توجه دارند و به راحتی به واسطه محیط اطرافشان آشفته و پریشان خاطر نمی‌شوند.

🔸 روحیه همدلی دارند:

دنیل گلمن، روانشناس و مولف کتاب «تمرکز: محرک پنهان به سوی سربلندی» به هافینگتن پست گفته است که همدلی یکی از 5 مولفه‌ هوش هیجانی است. در حقیقت، توانایی ارتباط با دیگران، رحم و شفقت داشتن و زمان گذاشتن برای کمک به دیگران همگی از مولفه‌های حیاتی هوش هیجانی هستند. به‌علاوه، همدلی موجب می‌شود کسانی که هوش هیجانی دارند نسبت به دیگران کنجکاو باشند و هنگام ملاقات سوالات زیادی از آن‌ها بپرسند.

🔸 نقاط ضعف و قوت خود را می‌شناسند:

افرادی که هوش هیجانی دارند، می‌دانند که در چه کارهایی خوب عمل می‌کنند و در چه کارهایی ضعف دارند. فقط این نیست که آن‌ها نقاط قوت و ضعف خود را بپذیرند، آن‌ها می‌دانند که چگونه با کار کردن با افراد مناسب در موقعیت‌های مناسب می‌توانند نقاط قوت و ضعف خود را تقویت کنند.

🔸 به خود انگیزه می‌دهند:

آیا شما هم در دوران کودکی از جمله بچه‌های بلندپرواز و سخت کوشی بودید که برای رسیدن به هدفتان انگیزه داشتید، حتی اگر قرار نبود به شما جایزه‌ای بدهند؟ فعال، باپشتکار  و بلند پرواز بودن حتی در سن جوانی از جمله خصوصیات کسانی است که هوش هیجانی بالایی طلب می‌کنند.

🔸 در گذشته ساکن نیستند:

افرادی که هوش هیجانی بالایی دارند، وقت آن که در گذشته باقی بمانند را ندارند، چون دائم  مشغول تفکر و تعمق در مورد احتمالاتی هستند که آینده برایشان رقم زده است. اینگونه افراد اجازه نمی‌دهند اشتباهات گذشته با نیروی منفی که دارند، زندگی را به کام آن‌ها تلخ کنند. کینه به دل نمی‌گیرند. هر دوی این‌ها اضطراب‌آور و مانع  پیشرفت هستند.

🔸 مثبت‌اندیش‌ هستند:

کسانی که هوش هیجانی بالایی دارند، ترجیح می‌دهند زمان و انرژی خود را صرف حل مشکل نمایند. به جای آه و ناله سر دادن و دیدن نیمه خالی لیوان، به نیمه پرلیوان و بخش‌های تحت کنترل خود نیز نگاه می‌کنند. به‌علاوه، آن‌ها زمان خود با افراد مثبت‌اندیش می‌گذرانند نه کسانی که دائما از زمین و زمان شکایت دارند.

🔸 مرزهایی را برای خود تعیین می‌کنند:

شاید کسانی که هوش هیجانی بالایی دارند به دلیل ادب و دلسوزیشان، ساده لوح و زود باور به نظر برسند، اما آن‌ها واقعاً قدرت این را دارند که مرزهایی را برای خود تعیین کنند. مثلاً، می‌دانند که چگونه به دیگران” نه” بگویند. دلیلش را می‌خواهید؟ نه گفتن جلوی سراسیمه‌گی، ناتوانی و اضطراب آن‌ها را می‌گیرد، چون این گونه افراد بسیار متعهد هستند. آن‌ها می‌دانند که با نه گفتن، از انجام برخی تعهدات رها می‌شوند.