افسردگی فصلی، نوعی افسردگی است که در زمان های مشخصی از سال تکرار می شود این زمان ها معمولا اواخر پاییز و اوایل زمستان می باشد که نور خوشید کمتر و روزها کوتاه تر است.
البته درصد کمی از مردم در بهار یا اوایل تابستان به این اختلال دچار می شوند.
افسردگی فصلی نوعی اختلال خلقی است که مشابه افسردگی اساسی می‌باشد.
با این تفاوت که این نوع افسردگی در طول ماه‌های زمستان و پاییز زمانی که نور خورشید کمتر است پدیدار می‌شود و معمولا سالی یک بار برای فرد رخ می‌دهد.
این اختلال باعث نوسانات خلقی در فرد می‌شود و گاهی ممکن است تا بهار و یا تابستان هم ادامه پیدا کند.
علائم افسردگی فصلی
علائم افسردگی فصلی در زمستان به شرح زیر است:
۱- پایین بودن سطح انرژی
۲- مشکل در تمرکز و هوشیاری
۳- احساس کسالت، خستگی و کاهش کارایی در روز
۴- افزایش اشتها، وزن و میل به مصرف کربوهیدرات
۵- تمایل بیشتر به تنهایی
۶- افزایش خواب‌آلودگی و بهم خوردن ریتم خواب
۷- کاهش علاقه و عدم لذت بردن از انجام کارهای روزانه
علاوه بر اختلال افسردگی فصلی در زمستان، نوع دیگر اختلال افسردگی فصلی وجود دارد که در تابستان رخ می دهد اما شیوع آن بسیار اندک است. علائم افسردگی فصلی در تابستان به شرح زیر است:
۱- اضطراب و بی قراری
۲- بی خوابی
۳- کاهش اشتها و کاهش وزن
۴- پرخاشگری و رفتار خشونت آمیز
علل بروز افسردگی فصلی
سروتونین: سروتونین نوعی ماده انتقال دهنده عصبی در مغز است که منجر به انتقال پیام‌های عصبی می‌شود.
این ماده در بسیاری از فعالیت‌های بدن به خصوص حالت عاطفی فرد تاثیر دارد.
هنگامی که نور از طریق چشم‌ها عبور می‌کند و به مغز می‌رسد، ماده سروتونین در بافت عصبی رها می‌شود.
در طول پاییز و زمستان، روشنایی روز کمتر از فصول دیگر است و این امر باعث پایین آمدن سطح سروتونین در بدن می‌شود.
ملاتونین: ملاتونین هورمونی است که در شب ترشح می‌شود و در به خواب رفتن تاثیر زیادی دارد افزایش تاریکی در زمستان باعث افزایش ترشح ملاتونین در بدن شده و منجر به خواب آلودگی، بی حوصلگی و کسل شدن می‌شود.
به نظر می‌رسد این دو ماده در تعامل با هم، یعنی کمبود سروتونین که باعث هماهنگی و همکاری سلول‌های عصبی می‌شود و افزایش ملاتونین که بدن را به حالت خواب می‌برد، باعث اختلال افسردگی فصلی می‌شوند.
درمان اختلال افسردگی فصلی
برای درمان اختلال افسردگی فصلی روش های متفاوتی وجود دارد که هر کدام به تنهایی و یا در تعامل با هم مورد استفاده قرار می گیرند. از جمله روش های درمان افسردگی می‌توان به موارد زیر اشاره داشت.
دارو درمانی
داروهای ضد افسردگی مانند SSRI در درمان این اختلال به کار می‌رود و می‌تواند باعث بهبود خلق افرد شود.
شناخت – رفتار درمانی
هدف اصلی درمان شناختی رفتاری افسردگی، تمرکز بر مشکلات جاری فرد، تغییر افکار و رفتارهای ناکارآمد وی است.
طی این درمان به افراد کمک می‌شود تا نگاهی واقع بینانه تر به اتفاقات زندگی داشته باشند و به دنبال راه حل مساله خود باشند. این تغییر نحوه تفکر باعث بهبود خلق و رفتار افراد می‌شود.
نور درمانی مصنوعی
همان طور که در قسمت‌های قبل گفته شد افسردگی فصلی، نوعی افسردگی است که در طی زمستان که نور کمتری وجود دارد، ظاهر می‌شود.
بنابراین ارتباط نزدیکی بین این اختلال و کمبود در معرض نور مستقیم خورشید قرار گرفتن وجود دارد.
در این نوع درمان برای کاهش علائم خلقی اختلال افسردگی فصلی، فرد در معرض نور آفتاب و یا طول موج خاصی از نور با استفاده از لیزر، لامپ‌های فلورسنت، لامپ‌های دی کرونیک و یا لامپ‌های بسیار روشن قرار می‌گیرد.
قرار گرفتن در معرض نور یا برای یک مدت زمان خاص و یا در برخی موارد، در یک زمان خاص از روز تجویز می‌شود. درمان با نور یکی از رایج‌ترین درمان‌ها در این نوع اختلال است.
مراجعه به روانشناس
اگر احساس کردید ممکن است علائم اختلال افسردگی فصلی را داشته باشید، مشاوره روانشناسی این امکان را فراهم می‌کند تا تحت جلسات درمان حرفه‌ای قرار بگیرید زیرا افسردگی، اختلالی است که در صورت عدم درمان امکان مزمن شدن و باعث مختل شدن زندگی می شود.
